1969 LO BLAGAIRE VOS PARLA

Lo Blagaire vos parla…

Soliá, dins un petit vilatge, viviá un joine òme de dèsa-uèt ans, qu’èra talament fòrt que l’apelavan Joan de l’Orse. Un jorn, per far fortuna, se pensèt de partir luènh. Demandèt au maneschau de li farjar ’na cana de fèrre que pesariá dos quintaus. La cana presta, laissèt sa maire, e, son sac sus l’eschina, faguèt tintolar la cana sus las pèiras dau chamin.

Un matin, veguèt un òme qu’èra talament fòrt que tombava de gròs roiles, en los torcent dins sas mans, coma qui torciriá ’na riòsta. Aquel òme s’apelava Trai-Roile a causa de son travalh. (Joan de l’Orse li demandèt de venir daube el). Marchèran uèt jorns. Una dumencha, arrivèran dins un país e veguèran, sus la plaça qu’èra nera de monde, un òme bèl que arrapèt una mòla, e tot solet, la faguèt barruotlar coma un enfant que fariá rotlar un cercle de tonèl. (S’apelava lo Monièr, e venguèt daube Trai-Roile e Joan de l’Orse).

Los tres novèls amics, una nuet, se perdèran au mitan d’un grand bòsc, tan prigond que ne veián pas lo fons. Joan de l’Orse monta a la poncha d’un bèl roile e, ailai, luènh, aperceguèt un petit lume. Dau còp, decendèt de son roile, e, totes tres, partiguèran vèrs lo lume. L’estomac voide e los pès en sang, arrivèran davant un chastèl qu’èra lusent de lumièras. Joan faguèt sautar la pòrta d’un sol còp de sa cana, e, totes tres, intrèran dins lo chastèl. Totas las salas èran enluminaas daube de gròssas chandèlas. Dins una granda sala, i aiá un fuòc de bòsc, e sus la taula las escudèlas èran pausaas. Dins de plats d’aur, fumavan de polets, de quartièrs de vianda. Dins de carafas de veire fin, i aiá de vin que pareissiá bòn. N’os tres amics s’assetèran davant la taula e se botèran a manjar e a beure.

L’endeman, Joan de l’Orse e lo Monièr prenguèran au mur lo plus bèl fusilh e diguèran a Trai-Roile : « Anèm a la chaça. Tu, dau temps, nos faràs un bòn dinnar. » Solet, Trai-Roile comencèt de plomar quauquas trifòlas, de pòrres e pastenalhas per la sopa. Au moment que s’i atendiá lo mens, un petit òme, tot abilhat de roge, tombèt dau fornèl daube un gròs barron e assuquèt Trai-Roile. A mièijorn, los chaçaires arrivèran. Joan de l’Orse tirèt de sa pòcha ’na botelheta de liquor, ne botèt quauquas gotas sus las plaias de Trai-Roile e aquel d’aquí contèt a sos amics çò que li èra arrivat.

(Lo segond jorn, aqu’èra au torn dau monièr de restar, mas fuguèt assucat coma Trai-Roile. Lo tresen jorn), Joan de l’Orse botèt sa cana au caire dau fuòc, e, tot en ubrent l’uèlh, ploma sas trifòlas. Auvís un petit brut. Arrapa sa cana, e quand lo petit òme sòrt, li tomba dessús tant fòrt qu’aquel d’aquí se sauva dins lo fornèl, en bramant, e laissa son barron. Quand Trai-Roile e lo Monièr tornèran au chastèl, trovèran Joan que sublava coma un mèrle, dau temps que la sopa coiá dins l’ola que pendolava au crimalh.

(Après lo dinnar, los tres amics) anèran permenar dins lo jardin, e i trovèran un potz escondut dins un bordigàs. Èra tan prigond que ’na pèira que i tapèran arrivèt jamai a l’aiga. Joan qu’èra pas paurós daube una lònja còrda, se fai decendre dins lo potz. Au fons, se trovèt davant ’na pòrta de fèrre qu’èra sarraa per un gròs cepon.  A còps de cana, fai sautar lo cepon e arriva dins una granda sala : i veguèt ’na dròlla blonda, abilhaa de ròse e tota espauria. D’un còp de sa cana, romp los fèrres de la malurosa e la conduitz au potz. (Daube la còrda, lo Monièr e Trai-Roile la tirèran en aut).

Un pauc plus luènh, Joan tròva ’na autra pòrta. L’enfonza e intra dins una chambra blueva : veguèt una segonda dròlla, tot abilhaa de blue, qu’èra estachaa. E Trai-Roile e lo Monièr veguèran tornarmai sortir una genta damaisèla dau potz.

Las tres filhas e los tres dròlles anèran dins lo chastèl. E çò que deiá arrivar arrivèt. Los tres dròlles chausi’ran chascun ’na joina filha. Joan de l’Orse anèt quèrre sos parents, sos amics, lo curat, los musicaires. Faguèran dins lo chastèl ’na nòça que, lo vèspre, a la velhaa, los vièlhs ne parlan encara, dins los ostaus de la montanha, au caire dau fornèl, en fasent fuòc sos la gròssa ola. Malurosament, los joines, daube lor radiò e lor telè, an plus lo temps d’auvir aquelos còntes de soliá.

Lo Bedòs de la Montanha

 

 

 

Lo Tambornièr | 1969

 

 

 

Lo Blagaire vos parla…

Soliá, dins un petit vilatge, viviá un joine òme de dèsa-uèt ans, qu’èra talament fòrt que l’apelavan Joan de l’Orse. Un jorn, per far fortuna, se pensèt de partir luènh. Demandèt au maneschau de li farjar ’na cana de fèrre que pesariá dos quintaus. La cana presta, laissèt sa maire, e, son sac sus l’eschina, faguèt tintolar la cana sus las pèiras dau chamin.

Un matin, veguèt un òme qu’èra talament fòrt que tombava de gròs roiles, en los torcent dins sas mans, coma qui torciriá ’na riòsta. Aquel òme s’apelava Trai-Roile a causa de son travalh. (Joan de l’Orse li demandèt de venir daube el). Marchèran uèt jorns. Una dumencha, arrivèran dins un país e veguèran, sus la plaça qu’èra nera de monde, un òme bèl que arrapèt una mòla, e tot solet, la faguèt barruotlar coma un enfant que fariá rotlar un cercle de tonèl. (S’apelava lo Monièr, e venguèt daube Trai-Roile e Joan de l’Orse).

Los tres novèls amics, una nuet, se perdèran au mitan d’un grand bòsc, tan prigond que ne veián pas lo fons. Joan de l’Orse monta a la poncha d’un bèl roile e, ailai, luènh, aperceguèt un petit lume. Dau còp, decendèt de son roile, e, totes tres, partiguèran vèrs lo lume. L’estomac voide e los pès en sang, arrivèran davant un chastèl qu’èra lusent de lumièras. Joan faguèt sautar la pòrta d’un sol còp de sa cana, e, totes tres, intrèran dins lo chastèl. Totas las salas èran enluminaas daube de gròssas chandèlas. Dins una granda sala, i aiá un fuòc de bòsc, e sus la taula las escudèlas èran pausaas. Dins de plats d’aur, fumavan de polets, de quartièrs de vianda. Dins de carafas de veire fin, i aiá de vin que pareissiá bòn. N’os tres amics s’assetèran davant la taula e se botèran a manjar e a beure.

L’endeman, Joan de l’Orse e lo Monièr prenguèran au mur lo plus bèl fusilh e diguèran a Trai-Roile : « Anèm a la chaça. Tu, dau temps, nos faràs un bòn dinnar. » Solet, Trai-Roile comencèt de plomar quauquas trifòlas, de pòrres e pastenalhas per la sopa. Au moment que s’i atendiá lo mens, un petit òme, tot abilhat de roge, tombèt dau fornèl daube un gròs barron e assuquèt Trai-Roile. A mièijorn, los chaçaires arrivèran. Joan de l’Orse tirèt de sa pòcha ’na botelheta de liquor, ne botèt quauquas gotas sus las plaias de Trai-Roile e aquel d’aquí contèt a sos amics çò que li èra arrivat.

(Lo segond jorn, aqu’èra au torn dau monièr de restar, mas fuguèt assucat coma Trai-Roile. Lo tresen jorn), Joan de l’Orse botèt sa cana au caire dau fuòc, e, tot en ubrent l’uèlh, ploma sas trifòlas. Auvís un petit brut. Arrapa sa cana, e quand lo petit òme sòrt, li tomba dessús tant fòrt qu’aquel d’aquí se sauva dins lo fornèl, en bramant, e laissa son barron. Quand Trai-Roile e lo Monièr tornèran au chastèl, trovèran Joan que sublava coma un mèrle, dau temps que la sopa coiá dins l’ola que pendolava au crimalh.

(Après lo dinnar, los tres amics) anèran permenar dins lo jardin, e i trovèran un potz escondut dins un bordigàs. Èra tan prigond que ’na pèira que i tapèran arrivèt jamai a l’aiga. Joan qu’èra pas paurós daube una lònja còrda, se fai decendre dins lo potz. Au fons, se trovèt davant ’na pòrta de fèrre qu’èra sarraa per un gròs cepon.  A còps de cana, fai sautar lo cepon e arriva dins una granda sala : i veguèt ’na dròlla blonda, abilhaa de ròse e tota espauria. D’un còp de sa cana, romp los fèrres de la malurosa e la conduitz au potz. (Daube la còrda, lo Monièr e Trai-Roile la tirèran en aut).

Un pauc plus luènh, Joan tròva ’na autra pòrta. L’enfonza e intra dins una chambra blueva : veguèt una segonda dròlla, tot abilhaa de blue, qu’èra estachaa. E Trai-Roile e lo Monièr veguèran tornarmai sortir una genta damaisèla dau potz.

Las tres filhas e los tres dròlles anèran dins lo chastèl. E çò que deiá arrivar arrivèt. Los tres dròlles chausi’ran chascun ’na joina filha. Joan de l’Orse anèt quèrre sos parents, sos amics, lo curat, los musicaires. Faguèran dins lo chastèl ’na nòça que, lo vèspre, a la velhaa, los vièlhs ne parlan encara, dins los ostaus de la montanha, au caire dau fornèl, en fasent fuòc sos la gròssa ola. Malurosament, los joines, daube lor radiò e lor telè, an plus lo temps d’auvir aquelos còntes de soliá.

Lo Bedòs de la Montanha

 

 

 

Lo Tambornièr | 1969

 

© Denis Capian, 2010

 

occitan.org